‘Venüs’ün Doğuşu’ Tablosu Neden Bu Kadar Popüler?

Dünyanın en sevilen tablolarından biridir: Venüs’ün Doğuşu! Değeri uzun süredir bilinmeyen bu tablonun hikayesini biliyor musunuz?

O zaman hikayemiz başlasın…

Gerçek adı Alessandro di Mariano di Vanni Filipepi ama biz onu Sandro Botticelli olarak tanıyoruz.

Doğuştan gelen sanatsal yeteneğini erken yaşlarda fark eden Alessandro Filipepi, 1445’te İtalyan Rönesansının yeniden canlanması sırasında Floransa’da doğdu.

Soyadının kökeni de çok ilginç. Alessandro Filipepi, Botticelli adlı bir kuyumcuda çıraklık yaptı. Burası Sandro’nun Botticelli soyadını aldığı yer.

Sandro kuyumcu dükkânında çıraklık yapmak yerine resim yapmayı seçtiğinde, babası onu o dönemde Floransa’nın önde gelen ressamlarından biri olan Fra Filippo Lippi’nin yanına gönderdi.

Genç Botticelli, Filippo Lippi’nin tarzından oldukça etkilenmişti.

Başlangıçta Filippo Lippi’nin tarzından etkilense de kısa sürede kendi tarzını bulmaya başladı.

1470 yılında ‘Fortitude’ adlı tablosuyla Floransa sanatının rekabetçi dünyasında kendini gösterdi.

Bundan sonra kiliselerden, şapellerden ve hatta zengin iş adamlarından gelen resim siparişleri hiç yavaşlamadı.

1481’de Papa Sixtus IV, Botticelli’yi diğer önde gelen ressamlarla birlikte Roma’daki Sistine Şapeli’ni dekore etmesi için görevlendirdi. Bu prestijli etkinlik, Botticelli’nin artan prestiji hakkında bize çok şey anlatıyor.

Botticelli’nin şapeldeki çalışmaları, ustası Lippi gibi zengin renkler ve ayrıntılarla doluydu.

Ancak Botticelli, kendisini kilise ve şapel çizimleriyle sınırlamadı. Ayrıca Yunanistan ve Roma’nın klasik dünyasından da büyülenmişti.

Truva Savaşı’nın efsanevi bir başlangıcı olan ‘Paris’in Yargısı’ gibi.

Botticelli’nin meşhur olduğu bir diğer konu da Meryem Ana ve bebek İsa resimleriydi. Pastel tonlara, gösterişli kumaşlara ve çiçeklere olan sevgisini bu resimlerde açıkça görebiliriz.

Aynı şeyi Botticelli’nin portrelerinde de görüyoruz.

Botticelli, çağdaş ressamların entelektüel coşkusunun aksine incilere, kıvırcık saçlara ve zarafete değer veriyor ve bunları fotoğraflarında ön plana çıkarıyordu.

Ancak Botticelli’nin tarzı 1490’larda değişti. Floransa’nın bu çalkantılı döneminde sanatı da basitleşti.

Bu süreçte çok daha az resim yapmaya başladı ve 1510’da öldü.

Botticelli, zamanında büyük bir atölye işletiyordu ve o kadar ünlüydü ve saygı görüyordu ki, biyografisini yazan Giorgio Vasari tarafından onlarca yıl sonra yazıldı.

Ama bundan sonra Botticelli tarihten silindi…

Peki neden?

Botticelli’nin bir anda tarihten silinmesinin nedeni bu üç adamdı: Leonardo, Michelangelo ve Raphael.

Bu muazzam üçlü, tüm Batı sanatı üzerinde büyük bir etkiye sahipti. O kadar iyiydiler ki ihtişamları önceki tüm ressamları gölgede bıraktı.

Gölgede bırakmasaydı ne yapardı? Botticelli’nin Sistine Şapeli’ndeki resimleriyle, Michelangelo’nun otuz yıl sonra aynı yerde çekilmiş fotoğraflarıyla karşılaştırılması bunu haklı göstermeye yeter.

Erken Rönesans sanatı, kıyaslandığında, gereksiz ayrıntılarla dolu ama aynı zamanda katı ve cansızdır.

Ancak işler 19. yüzyılda değişmeye başladı. Sandro Botticelli, Floransa’ya gelen sanatseverlerin ilgisini çekmeye başladı…

1800’lerin sonlarında Botticelli, bugün bildiğimiz o ünlü ve çok sevilen ressam haline geldi.

Venüs’ün Doğuşu tablosu burada devreye giriyor. Çünkü bu tablo Botticelli’nin tarzını net bir biçimde yansıtıyor. Klasik, Orta Çağ ve Rönesans’ı eşsiz bir güzellik ve gizem dünyasında harmanlıyor.

Pre-Raphaelciler (Pre-Raphaeloism) olarak bilinen bir grup İngiliz ressam, Botticelli’de Raphael, Leonardo ve Michelangelo’da eksik olan bir şey gördü.

Bu üç dev, sanata beklenmedik bir gerçekçilik, zarafet ve güç getirirken, tarzlarının da bir bedeli oldu.

Botticelli’de sahip olmadıkları bir şey vardı.

Botticelli hala ortaçağ ruhunun etkilerini taşıyordu. Perspektif ve gölgeleme onun için değerli değildi.

Botticelli’nin ‘La Primavera’sına baktığımızda Orta Çağ’ın esintilerini, şeffaf ipekten yapılmış zarif elbiseleri, meyveleri ve çiçekleri görürüz.

Bu resimde Raphael, Leonardo veya Michelangelo’da bulamadığımız bir şey var: Zevk ve gizem!

Klasik mitolojiden Raphael’in sahne resmi olan ‘The Triumph of Galatea’ya baktığımızda Pre-Raphaelite’lerin ne demek istediğini anlayabiliriz.

Resmin anatomik gerçekçiliği, Venüs’ün Doğuşu ile karşılaştırıldığında onu nahoş ve aşırı ciddi gösteriyor.

Leonardo ve Michelangelo çok başarılıydı ama ikisi de romantik değildi. Botticelli ise Orta Çağ’daki saray aşkı kavramından miras kalan bir romantizm biçimini tasvir etti.

Botticelli: Yüzyıllarca unutulmuş, Yüksek Rönesans’ın devlerinin gölgesinde kalmış bir ressam. Ama o dev isimlerde olmayan bir şey vardı, o da Botticelli’nin eşsiz aşk ve gizem vizyonuydu…

Ve sonunda Botticelli’ye hak ettiği şöhreti getiren de bu yokluk duygularıydı.